No tema puramente relixioso, consistía na veneración da Santa Cruz. Pola mañan cedo, saían varias comitivas de distintas igrexas de Ponteareas e outros concellos cercanos, encabezadas polas súas correspondentes cruces e dirixíanse a pe hacia dito monte, para toparse na capela que alí existe (chamada, como non podía ser doutra forma, Capela da Santa Cruz). Alí sobre as doce do mediodía, tiñan lugar unhas reverencias entre as distintas cruces, e permanecían alí ata a tardiña, que era cando voltaban para as súas respectivas parroquias.
Pero a xente acudía alí en bastante número, máis ben a pasar un día de festa. Chegaban cargados con cestas cheas de empanadas, tortillas, e outros alimentos, e tamén como non, cos garrafóns de viño e as botellas de augardente, que xa se sabe, a festa sen viño, como que mitade de festa. Os máis privilexiados, ou máis madrugadores, conseguían atopar algunha das poucas mesas de pedra que ten o monte. O resto levaba a súa mantiña e mantel, e buscaba un sitio maís ou menos dereito para sentarse a comer no chan. Daquela as mesas plegables eran un artículo de luxo. Despóis da comida, unhas lareadas entre as distintas familias, unhas copichuelas, unhas partidas de cartas ou botar unha sestiña eran costumes típicas, había que aproveitar o tempo. Lémbrome de pequeno ir cos meus pais, e mentras eles tiñan a súas sobremesas (máis ben sobre mantéis) os rapaces dedicabámonos a brincar por alí e subir os penedos, como se fósemos uns aventureiros.
Tamén había quen xa ía de vispera, sobre todo a mocedade. Facían unhas chozas entre piñeiros e penedos, e durmían alí, ou iso decíase, porque de durmir, máis ben pouco. Xa se sabe.
Eu fun bastantes veces a pe coa pandilla. Era un día que esperabas con moita ilusión, e facías plans durante uns días antes. Xa subindo (que aínda hai que subir), botabas unhas risas, pero o millor viña estando na festa, a veces tíñamos que emparar de algún da pandilla para que non caíra a revolos (efectos colateráis da "comida"). E logo baixar cara a casa, todos feitiños unhas piltrafas, menos mal que o baixar tódolos santos axudan.
Agora os tempos van cambiando, xa non sei se subirán a mesma cantidade de cruces, supoño que non. Pero no que máis se nota o cambio e na xente que vai a festa. Agora xa non vai tanta xente maior como antes, está todo máis ocupado pola mocedade. Prohibiron a acampada no monte, pero habilitaron unha esplanada que debe estar a uns cen metros da cume, para facelo na víspera. Para máis sorte, este ano ata haberá un concerto a cargo de catro grupos de Rock, e varios Disjeis (ou como se escriba). Ou sexa que o macrobotellón na Piacaraña está garantido, o bo é que a poucos veciños poden molestar. No día seguinte, xa non sei...
Esta é a única foto que teño, a ver se mañan, subo ata o monte e saco algunhas, (subirei en coche)
ACTUALIZACIÓN
Como dixen, hoxe subín ata o monte para sacar as fotiños prometidas, e por desgraza, as miñas sospeitas cumpríronse. O ritual das cruces xa non se debe facer, xa que soamentes había unha na capela, e unhas 20 ou 30 persoas na misa. Algo que relativamente non é que me preocupe moito, pero algo quererá dicir.
O que si é chocante, é ver a pouca afluencia de xente, como pudo ir caíndo así unha festa tan tradicional. Na esplanada que comenten onte, instalaraon varios postos, un bar, un pulpeiro, venta de rosquillas... que me parece que non van facer moita venta. Aí é donde se atopa a mocedade de camping e algunhas familias preparándose para comer. Pero enriba é lamentable, pouco máis parece un domingo calquera do ano. Topeime con algún coñecido da miña época, e concidimos no mesmo, da pena ver todo tan valeiro, ata as mesas estaban desocupadas. E así entre comentarios, "Te acordas cando isto estaba a tope..." ou "E cando quedabas sen comida ou bebida, ías onde fulanito que sempre se poñía naquela esquina, e nos invitaba...", pois así pasoume a mañán e voltei para casa (en coche tamén, claro).
Aquí vos quedan algunhas fotos: